Total Pageviews

Tuesday, February 15, 2011

దేవ దేవం భజే

దేవ దేవం భజే దివ్యప్రభావం
రావణాసురవైరి రణపుంగవం

రాజవరశేఖరం రవికులసుధాకరం
ఆజానుబాహు నీలాభ్రకాయం
రాజారి కోదండ రాజ దీక్షాగురుం
రాజీవలోచనం రామచంద్రం

నీలజీమూత సన్నిభశరీరం
ఘనవిశాలవక్షం విమల జలజనాభం
తాలాహినగహరం ధర్మసంస్థాపనం
భూలలనాధిపం భోగిశయనం

పంకజాసనవినుత పరమనారాయణం
శంకరార్జిత జనక చాపదళనం
లంకా విశోషణం లాలితవిభీషణం
 
వేంకటేశం సాధు విబుధ వినుతం


ప్రతిపదార్ధం:
దేవ దేవ: దేవదేవుడు
దివ్యప్రభావ: దివ్య ప్రభావుడు
రావణాసురవైరి: రావణాసురుని శత్రువు (రాముడు)
రణపుంగవ: యుద్ధరంగమునందు వీరుడు
భజే: భజింపుము


రాజవరశేఖర: రాజవరులలో ఉత్తముడు
రవికులసుధాకర: రఘువంశమనే సముద్రంలో ఉద్భవించిన సూర్యుడి వంటి వాడు??(సుధాకర: అంటే అమృతానికి నిలయుడు, కాబట్టి సముద్రుడు)
ఆజానుబాహు: పొడవైన చేతులు కలవాడు (నిలబడినప్పుడు చేతి వ్రేళ్ళు మోకాలికి తగులుతుంటే వాళ్లని ఆజానుబాహుడు అంటారు ట)
నీలాభ్రకాయ: నీలాకాశం వలే నల్లని దేహం కలవాడు
రాజారి కోదండ రాజ దీక్షాగురు : రాజులకు శత్రువైన పరశురాముని శివధనస్సును విరిచి ఆతని గర్వము భంగము చేసినవాడు
రాజీవలోచన: రాజీవం అంటే నీలం రంగులో నున్న కలువ. అంటే నీలపు కలువ కన్నులు గలవాడు
రామచంద్ర: రామచంద్రుడు


నీలజీమూత సన్నిభశరీర: వర్షాకాలపు నల్లని మబ్బు (నీల జీమూత) తో సమానమైన (సన్నిభ) శరీరం కలవాడు
ఘనవిశాలవక్షం: గొప్ప విశాలమైన చాతీ కలవాడు
విమల : స్వచ్చమైన
జలజనాభ: పద్మమును నాభి (బొడ్డు) యందు కలిగిన వాడు
తాలాహినగహర: పాములకి శత్రువు ఐన గరుడుడు వాహనం గా కలవాడు?? (ఈ ప్రయోగం అర్ధం చేసుకోవడం కష్టం గా ఉంది)
ధర్మసంస్థాపన: ధర్మ సంస్థాపకుడు
భూలలనాధిప: భూమి కి పతి ((సీత కూడా భూమి నుంచి పుట్టింది కాబట్టి- సీతాపతి)
భోగిశయ: భోగి అంటే పాము. శేషశయన అని అర్ధం .


పంకజాసనవినుత: పంకజము (పంకము అంటే బురద, జ అంటే పుట్టినది =పద్మము), పద్మాసనుడు బ్రహ్మ. బ్రహ్మగారిచే నిత్యము కీర్తింపబడేవాడు
పరమనారాయణ: నారాయణుడు
శంకరార్జిత జనక చాపదళనం: శంకరుని వద్దనుండి పొందబడిన జనకుని యొక్క దనస్సును ఎక్కుబెట్టినవాడు/విరిచినవాడు
లంకా విశోషణ: లంకను జయించిన వాడు
లాలితవిభీషణ: విభీషణుని రక్షించినవాడు
వేంకటేశం సాధు విబుధ వినుతం: సాధువులు, పండితులచే కీర్తింపబడే వేంకటేశుడు
ఈ కీర్తన ఇక్కడ వినండి. 
http://annamacharya-lyrics.blogspot.com/2006/10/53devadevambhajedivyaprabhavam.html

చూచి వచ్చితి

చూచి వచ్చితి నీవున్నచోటికి తోడి తెచ్చితి
చేచేతఁ బెండ్లాడు చిత్తగించవయ్యా
లలితాంగి జవరాలు లావణ్యవతి ఈకె
కలువకంఠి మంచి కంబుకంఠి
జలజవదన చక్రజఘన సింహమధ్య
తలిరుఁబోడిచక్కదనమిట్టిదయ్యా
అలివేణి మిగులనీలాలక శశిభాల
మలయజగంధి మహామానిని యీకె
పెలుచుమరునివిండ్లబొమ్మలది చారుబింబోష్ఠి
కని(లి?)తకుందరద చక్కందనమిట్టిదయ్యా

చెక్కుటద్దములది శ్రీకారకన్న(ర్ణ?)ములది
నిక్కుఁజన్నులరంభోరు నిర్మలపాద
గక్కన శ్రీవేంకటేశ కదిసె లతాహస్త
దక్కె నీకీ లేమ చక్కందన మిట్టిదయ్యా

పదార్ధం:
లలితాంగి: మనోహరమైన
జవరాలు: ప్రేమించిన యువతి
లావణ్యవతి: సుందరమైన
ఈకె: ఈ అమ్మాయి (ఈపె అని కూడా అనొచ్చు)
కలువకంటి: కలువ రేకుల వంటి కన్నులు కలది
కంబుకంఠిశంఖము వంటి కంఠము కలిగినది
జలజవదన: పద్మము వంటి విచ్చుకున్న మోము కలిగినది
చక్ర జఘన: చక్రము  వంటి కటి భాగము (మొల)
సింహమధ్య: సింహము వలె సన్నని నడుము గలది
తలిరుబోడి: తలిరు అంటే చిగురు. కాబట్టి చిగురుబోడి. స్త్రీ కి పర్యాయపదం.
అలివేణి: స్త్రీ
మిగుల నీలాలక = = అతిశయించిన నల్లని కురులు కలది
శశిభాల: తెల్లని ఫాలభాగము(నుదురు) కలది
మలయజగంధి: గంధపు వాసన గలది
మహా మానిని: గొప్ప మానము కలిగిన ఆడది. స్త్రీ కి పర్యాయపదం
మరుని విండ్ల బొమ్మలది: మన్మధుని బాణము వలె కనుబొమ్మలు కలది??
చారు బింబోష్టి: అందమైన/రస పూరితమైన పెదవులు కలిగినది (పెదవులు ఎర్రని దొండపండ్ల వలే ఉన్నవి)
కలితకుందరద: మొల్లపువ్వుల వలె తెల్లగా మెరిసే పలువరస కలది, అపరంజి,
చెక్కుటద్దములది: అద్దము వలె నున్నటి బుగ్గలు కలిగినది. చెక్కు అంటే నుదురు అని కూడా అర్ధం. కానీ చెక్కులు అన్నారు కాబట్టి బుగ్గలే అయ్యుంటాయి.
శ్రీకార కర్ణములది: చెవులు "శ్రీ" ఆకృతి లో కలిగినది
నిక్కు చన్నులు: నిగిడిన (కొంత ఉద్రేకపడిన) స్తనములు (వక్షోజములు)
రంభోరు: అరటిచెట్టు వంటి ఊరువులు (తొడలు) కలిగినది
నిర్మలపాద: స్వచ్చమైన పాదాలు కలది. అంటే లేత మామిడి ఆకుల్లా చిరు ఎర్రగా అనుకోండి.
గ్రక్కన: శీఘ్రముగా
కదిసె: పట్టుకొనుట, చేపట్టుట??(కదియు == చేరు, పొందు, సాటియగు, సమీపించు)
లతాహస్త: తీగె వంటి చేయి
నీకీ లేమ దక్కె: లేత అమ్మాయి (స్త్రీ కి మరొక పర్యాయ పదం)  నీకు దక్కినది.

భావం:
ఈ సంకీర్తనలో అన్నమయ్య శ్రీ వేంకటేశ్వరునకు పెండ్లి కుమార్తెను వెతికి వచ్చు వానిగా తనను తానూహించుకుని రాసిన కీర్తన. ఇది మధుర భక్తికి తార్కాణం. పల్లవిలో ప్రభూ! ఓ అమ్మాయిని చూసి వచ్చాను. అంతేకాదు నీవున్న చోటికి వెంటబెట్టుకుని వచ్చాను. నువ్వు నిర్ణయించి పెండ్లాడు ఈమెను అంటూ ఆ అమ్మాయి అందం ఎలా ఉందో మిగతా చరణాల్లో వర్ణించాడు.
చాలామంది అన్నమయ్య సంకీర్తనల్లో పచ్చి శృంగారం ఉంది. అని చాలా వ్యంగ్యంగా మాట్లాడటం విన్నాను. అవును మరి. శృంగారాన్ని కేవలం రెండు శరీరాల కలయికగా చూసేవారికి అంతకన్నా గొప్ప ఆలోచనలు ఎలా వస్తాయి. మనం ఎలా ఆలోచిస్తే అలాగే కనబడతాయి అన్నీ. తరువాతలో అన్నమయ్య వైరాగ్యాన్ని చూద్దాం. 
ఈ కీర్తన ఇక్కడ వినండి. శ్రావణ్ కుమార్ బ్లాగు నుండి గ్రహింపబడినది.
http://www.esnips.com/doc/88d6733e-2312-42ea-b3b1-a2b7aa84accb/cUcivacciti_nIvunna_cOTikE

చిన్ని శిశువు

చిన్ని శిశువు చిన్ని శిశువు
ఎన్నడు చూడమమ్మ ఇటువంటి శిశువు ||

తోయంపు కురులతోడ తూగేటిశిరసు, చింత
కాయలవంటి జడల గములతోడ
మ్రోయుచున్న కనకపు మువ్వల పాదాలతోడ
పాయక యశోద వెంట పారాడు శిశువు ||

ముద్దుల వ్రేళ్ళాతోడా మొరవంక యుంగరాల
నిద్దపు చేతుల పైడి బొద్దుల తోడ
అద్దపు చెక్కుల తోడ అప్పలప్పలనినంత
గద్దించి యశోదమేను కౌగిలించు శిశువు ||

బలుపైన పొట్ట మీది పాల చారలతోడ
నులివేడి వెన్నతిన్న నోరితోడ
చెలగి నేడిదే వచ్చి శ్రీవేంకటాద్రిపై
నిలిచి లోకములెల్ల నిలిపిన శిశువు ||


ప్రతిపదార్ధం:
తోయంపుకురులు: తోయము అంటే నీరు. తోయంపు కురులు అంటే నల్లని కురులేమో?.(బహుశా అది " తోయము " కాకుండా " తోరము " అయి ఉండవచ్చునేమో. తోరము = పొడవు, గుబురు, లావు, బలిష్ఠము అనే అర్థాలు ఉన్నాయి. అవి భావానికి చక్కగా సరిపోతాయి. ప్రాస మాత్రం సరిపోదు. ఆ కాలంలో వాడే భాష, యాసలో "తోయము" అని వాడవచ్చేమో పరిశీలించాలి :భైరవభట్ల విజయాదిత్య ) 
పాయక: విడువకుండా
పారాడు: పాకుతూ ఆడు
నిద్దపు చేతులు: నున్నటి చేతులు
పైడి బొద్దుల తోడ: బంగారు ఆభరణాల (చేతికి పెట్టుకునేవి =కంకణాలు) తో
అద్దపు చెక్కులు: అద్దము వలె నున్న బుగ్గలు. చెక్కు అంటే నుదురు అని కూడా అర్ధం. కానీ చెక్కులు అన్నారు కాబట్టి బుగ్గలే అయ్యుంటాయి.
అప్పలప్పలని నంత: చిన్న పిల్లలు అప్ప, అప్ప అని చేసే శబ్దము 
గద్దించి: బెదురుతూ
బలుపైన పొట్ట: భారమైన ఉదరము
నులివేడి వెన్న: గోరువెచ్చని వెన్న
చెలగి: ఉద్భవించుట

భావం: బాలకృష్ణుని అందాన్ని అన్నమాచార్యులు ఎంత అందం గా వర్ణించారో చూడండి. ఈ శిశువు ఎవరూ ఎన్నడూ ఎక్కడా చూడనటువంటి చిన్ని శిశువు. నల్లని కురులతో తూగుతున్నటువంటి, చింతకాయల వలె జడలు కట్టి వ్రేలాడుతున్నటువంటి శిరసు, పాదాలకు బంగారపు మువ్వల పట్టీలు పెట్టుకుని, యశోద వెంటే తిరుగుతూ పాకుతూ ఆడుకునే శిశువు.  ముద్దులొలికే వేళ్ళతో, వాటికి బంగారపు ఉంగరాలతో, నున్నటి చేతులతో, చేతికి బంగారు కంకణాలతో, అద్దము వలే చెక్కినటువంటి లేత బుగ్గలతో, అప్ప, అప్ప అంటూ బెదురు నటిస్తూ యశోద శరీరాన్ని గదమాయిస్తూ కౌగిలించినట్టి శిశువు. బరువైన గట్టి పొట్టమీద, అప్పుడే తాగినటువంటి పాలచారల తో, గోరు వెచ్చని వెన్న తిన్న నోటి తో, శ్రీ వేంకటాద్రి మీద ఉద్భవించి ఈ లోకాలనన్నింటిని కాపాడుతూన్నటువంటి శిశువు. ఆతడే వేంకటాద్రి బాలకృష్ణుడు.  


ఈ కీర్తన ఇక్కడ వినండి. శ్రావణ్ కుమార్ బ్లాగునుండి గ్రహింపబడినది.
http://www.esnips.com/doc/81071a87-f0e7-414b-9de4-bb4c3735f7b5/ChinniSisuvu_BKP/?widget=flash_player_note