పసిడిచీరవాడవు పాలుదచ్చితివిగాన

పసిడిచీరవాడవు పాలుదచ్చితివిగాన
పసిడిబోలినది చేపట్టెను నీకరము


తొలుతనే చందురుని తోడబుట్టుగనక
పొలుపు చందురు మోముపోలికైనది
కళల చింతామణి కందువ చెల్లెలుగాన
తళుకు మానికపు దంతముల బోలినది


మంచి యైరావతముతుతో మగువ సైదోడుగాన
ముంచిన కరిగమనము బోలినది
పంచల బారిజాతపు భావపు సోదరిగాన
యెంచగ చిగురుబోలె నీకెపాదములు


తామెర తోట్టెలలోన తగిలి తానుండుగాన
తామెరకన్నులబోలి తనరినది
యీమేర నిన్నిటా బోలి ఇన్ని లక్షణములతో
నీమేన శ్రీవేంకటేశ నెలవై నిల్చినది

ముఖ్య పదాల అర్ధం:

పసిడిచీరవాడవు: బంగారపు రంగు గల పసుపుపచ్చని పీతాంబరమును ధరించిన వాడవు
పాలుదచ్చితివిగాన: 
పసిడిబోలినది: బంగారపు రంగును బోలిన స్త్రీ 
చేపట్టెను: అందుకొనెను
నీ కరము: నీ చేతిని

తొలుతనే: ముందుగానే
చందురుని: వెన్నెల రేడు చంద్రుని
తోడబుట్టుగనక: చెల్లెలు కాబట్టి
పొలుపు: సొంపైన Beauty, elegance, gracefulness
చందురు మోము పోలికైనది: చంద్రుని వలే గుండ్రటి మొహం కలిగినది
కళల చింతామణి: కాంతులు చిందే అత్యంత అరుదైన చింతామణి కి
కందువ చెల్లెలుగాన: ముద్దుల చెల్లెలు కాబట్టి
తళుకు: మిక్కిలి ప్రకాశము, నున్నని మృదు కాంతి కలిగిన
మానికపు: మాణిక్యముల 
దంతముల బోలినది: పలు వరుసలు పోలినది. (అంటే ఆమె నవ్వితే తెల్లని పలు వలువరస తళుక్కు మనే కాంతులు విరజిమ్ముతోందన్నమాట) 

మంచి యైరావతముతుతో: మాంచి తెల్లని యేనుగుతో
మగువ: స్త్రీ (ఇక్కడ లక్ష్మీ దేవి)
సైదోడుగాన: తోడబుట్టినది కాబట్టి (సయి దోడు = తోడబుట్టినది/ తోడబుట్టిన వాడు, A brother or sister) 
కరిగమనము బోలినది: యేనుగు వంటి నడక కలిగినది
పంచల:  పంచలక్షణములుగల (పంచలక్షణములు -సర్గము, ప్రతిసర్గము, వంశము, మన్వంతరము, వంశానుచరితము)
బారిజాతపు: పారిజాత పువ్వునకు
భావపు సోదరిగాన: అత్యంత ప్రేమ పాత్రమైన సోదరి కాబట్టి
యెంచగ: పరికించి చూస్తే
చిగురుబోలె నీకెపాదములు: ఈకె = స్త్రీ (లక్ష్మీ దేవి) పాదములు లేత చిగుళ్ళ ను పోలి వున్నాయి.

తామెర తొట్టెలలోన: తామెర పువ్వు రేకుల మధ్యలో 
తగిలి తానుండుగాన: తాను నివసించేటతువంటిది కాబట్టి
తామెరకన్నులబోలి: ఆమె కన్నులు తామెర పూల రేకులను పోలి ఉన్నాయి 
తనరినది: అతిశయించినది, To appear or shine
యీమేర: ఈ విధముగా
నిన్నిటా బోలి: ఇన్ని విధముల పోలికలు కలిగినది
ఇన్ని లక్షణములతో: ఇన్ని గొప్ప లక్షణములతో
నీమేన: నీ శరీరముపై
శ్రీవేంకటేశ నెలవై నిల్చినది: శ్రీ వేంకటేశుడా ఉనికి పట్టై నిలిచినది (నీ ఉనికికి స్థానమై నిలిచినది) (నెలవు =A place, abode, home)

భావం:
ఈ సంకీర్తన పూర్తిగా అర్ధం అవ్వాలంటే ముందు దేవతలు, రాక్షసులు కలిసి మంథర అనే పర్వతానికి వాసుకి అనే పామును కవ్వంగా చుట్టి అమృతం కోసం పాలసముద్రాన్ని చిలికిన సన్నివేశం, ఆ సముద్రాన్ని చిలికినప్పుడు పుట్టిన వస్తువుల గురించి కొంత అవగాహన ఉండాలి. 
క్షీరసాగర మధనంలో ముందుగా హాలాహలము (కాలకూట విషము), ఉచ్చైశ్శ్రవము (తెల్లని ఏడు తలలు కలిగిన గుర్రము), కౌస్తుభ మణి/చింతామణి (మహావిష్ణువు హృదయ సీమమీద అలరారే మణి),  చల్లని వెన్నెలలు కురిపించే చంద్రుడు, సకల అందాలకు, ఐశ్వర్యానికీ నెలవైన పసిడిబొమ్మ లక్ష్మీదేవి, సుందరాంగులైన అప్సరసలు (రంభ, మేనక, పుంజికస్థల మున్నగు వారు), కామధేనువు లేదా సురభి (కోరినవన్నీ ఇచ్చే ఆవు), కల్పవృక్షము (కోరిన వన్నీ ఇచ్చే చెట్టు), పారిజాతము (అత్యంత సువాసన కలిగిన పువ్వు), ఐరావతము (తెల్లని యేనుగు), ధన్వంతరి (దేవతల వైద్యుడు) మున్నగు వారు ఉద్భవించారు. 

నీవు బంగారం రంగుతో ఉన్న పసుపు పీతాంబరమును కట్టుకున్నావు కాబట్టి పాల సముద్రమునందు పవ్వళించే వాడవు కాబట్టి బంగారు బొమ్మ ఐన పడతి నీ చేతిని చేపట్టింది. 

ఓ సారి ఆవిడ గొప్పదనం చెప్తాను విను. ఆవిడ ముఖం చంద్రుని వలే గుండ్రంగా ఎలా ఉందో చూడు. ఎందుకలా ఉందో తెలుసా! తను చంద్రుడికి తోడబుట్టినది. చంద్రుడికి ముద్దుల చెల్లెలు. అంతేనా! కాంతులు చిందే చింతామణి కి సహోదరి. చూడు, ఆమె నవ్వుతున్నప్పుడు తన పలు వరస మాణిక్యాలనుండి వచ్చే కాంతి వలే తళుకు, తళుకు మంటోందో..

ఆవిడ నడక గంభీరమైన యేనుగు నడచినట్లుంటుంది కదా! అదెందుకో తెలుసా! తను గజరాజైన తెల్లని ఐరావతానికి చెల్లెలు. అందుకు అంత గంభీరమైన నడక వచ్చింది. ఆమె పాదాలను ఎప్పుడైనా పరీక్షగా చూశావా! లేత చిగురుటాకుల్లా, ఎర్రగా, ముట్టుకుంటే కందిపోతాయా, అన్నట్టు లేవూ! అలా ఎందుకున్నాయో తెలుసా! అతి సున్నితమైన పారిజాతం పువ్వుకి అత్యంత ప్రేమపాత్రమైన చెల్లెలు. అందుకే అవి అంత సుతారంగా ఉన్నాయి.

ఇదిగో! ఆమె కళ్ళు తామెర పూ రేకుల్లా అత్యంత మనోహరం గా నీపై ప్రేమ కురిపిస్తున్నాయి కదా! అవి ఎందుకలా ఉన్నాయో తెలుసా! ఆమె పద్మాన్ని  ఆసనంగా చేసుకుని అందులో కూర్చుంటుంది. అంతేనా...ఆమె పద్మప్రియ, పద్మహస్తా, పద్మాక్షి, పద్మసుందరి, పద్మోద్భవి, పద్మముఖి, పద్మనాభ ప్రియ, పద్మమాలాధరి, పద్మిని, పద్మగంధిని.  అందువల్ల తన కన్నులు కూడా తామెర రేకులను పోలి ఉన్నాయి. ఇన్ని గొప్ప గుణాలతో, చక్కటి లక్షణాలతో ఈ సౌందర్యవతి ఐన పడతి నీ శరీరం స్థానముగా చేసుకుని కొలువుదీరి ఉన్నది. 
  
ఈ కీర్తన ఇక్కడ వినండి.
http://annamacharya-lyrics.blogspot.com/2011/04/743pasidicheeravadavu.html